Portugees culinair erfgoed in vroegmodern Antwerpen.

Maxime Poulain & Jeroen Van Vaerenbergh

In het midden van de 16^de eeuw vestigde de Spaans-Portugese adellijke familie Ximenez d’Aragão zich in Antwerpen. Vanuit hun stadspaleis aan de Meir, de meest exuberante straat van de stad, hielden ze zich bezig met de wereldhandel in bulkproducten en luxegoederen en geldtransacties. De handel genereerde het nodige kapitaal om een luxueuze levensstijl te ondersteunen en de aankoop en het onderhoud van hun vele eigendommen, waarvan er één bekend staat als het Blauwhof.

Het landgoed met kasteelallures lag in Steendorp op het Vlaamse platteland, net ten zuidwesten van Antwerpen, en is vandaag volledig verdwenen. Als jonge archeoloog leidde ik de archeologische opgravingen bij het landhuis. Grote hoeveelheden vondsten zijn blootgelegd die verband houden met de steenrijke migrantenfamilie. Hoewel de familie Ximenez was opgenomen in de Antwerpse high society, blijken hun Iberische wortels nog steeds uit hun voedselgewoonten en Portugees serviesgoed.

Herinneringen aan hun roots worden levend gehouden door alledaagse handelingen, zoals eten.

Dr. Maxime Poulain onderzocht de hybride aardewerkvondsten in zijn doctoraat The Habits of War: early modern ceramics in Flanders en doet baanbrekend onderzoek naar het gebruik van aardewerk in de vorming van identiteit: http://hdl.handle.net/1854/LU-8500987

De Foodarcheoloog deed een onderzoek naar de smaak van het doctoraat en de impact van smaak op het verleden. Ik kwam op het spoor van Portugees culinair erfgoed in het vroegmoderne Antwerpen. De determinatie van een uitzonderlijk Portugees dessertbordje bracht me via de Azoren en de handelswaar van Ximenez tot de covilhete de leite.

Het contrast en de relatie tussen de welgestelde familie Ximenez en een huishouden van Antwerpse vissers wordt door De Foodarcheoloog verwerkt in de expositie “Antwerpen à la carte” in het MAS.

Immersieve zintuiglijke beleving van de wetenschap met een archeologisch verhaal.